Het weergaloze effect van
muziek binnen de zorg...
Stress
Angst
Pijn
Slaap
Delier
Overtuigend bewijs
De wetenschap heeft aangetoond dat patiënten die voor tijdens en na hun operatie naar muziek luisteren, hier positieve effecten van kunnen ervaren. Het Muziek als Medicijn fonds dat werkzaam is binnen het Erasmus MC heeft onderzoek gedaan naar het effect van muziekinterventies bij operaties en in andere medische settings.
Onderzoeken hebben een statistisch significant én klinisch relevant effect laten zien van muziek, op de vermindering van zowel postoperatieve pijn, als ook op angst, stress en de kwaliteit van slaap.
Duidelijk bewijs
Hiermee is duidelijk bewijs geleverd dat muziek een belangrijke bijdrage kan leveren aan de verbeteringen van het welzijn van de patiënt.
Muziek vermindert angst, pijn en stress
Angst en pijn zijn veelvoorkomend rondom een operatieve ingreep. Angst vóór de operatie kan leiden tot meer pijn ná de operatie waardoor de patiënt mogelijk meer behoefte heeft aan medicatie voor angst en pijn. Medicatie voor angst en pijn worden vaak aan de patiënt gegeven om de patiënt comfort te bieden. Medicijnen tegen angst worden geassocieerd met een negatief effect op het herstel na de operatie.
Minder medicatie
Men behoeft minder slaapmedicatie tijdens de operatie en minder medicatie tegen pijn na de operatie. Ook bij patiënten die een grote ingreep ondergaan, zoals een open hart operatie, blijkt het luisteren van muziek angst en stress te verminderen. Het luisteren naar muziek rondom een operatie en gedurende de gehele opname is bewezen effectief in het verminderen van angst voor de operatie en de pijn na de operatie.
De rol van cortisol
Het stress hormoon cortisol wordt na de operatie door het lichaam aangemaakt als reactie op de operatie. Tevens wordt dit hormoon ook door het lichaam aangemaakt wanneer iemand angstig is. Het stress hormoon reageert op belangrijke processen zoals bloeddruk en afweer mechanisme waardoor cortisol een belangrijke rol speelt in het normaal functioneren van het brein en lichaam. Een overmatige en langdurige aanmaak van cortisol door het lichaam kan na de operatie de normale processen van het lichaam, zoals spijsvertering, het afbraakproces en het hart- en vaatstelsel negatief beïnvloeden.
Luisteren naar muziek rondom een opname is bewezen effectief in het verminderen van angst en pijn.
Muziek verbetert slaap
Slaapproblemen komen veel voor bij patiënten die opgenomen zijn in het ziekenhuis. Deze slaapproblemen blijken nog ernstiger te zijn bij patiënten die een operatie ondergaan. Voldoende slaap is belangrijk voor een goede gezondheid. Het heeft met name invloed op het mentale en emotionele welbevinden van de mens.
Het belang van slaap
Een slechte slaapkwaliteit zou mogelijk op korte termijn kunnen leiden tot een verhoging van de bloeddruk, een slechter gereguleerd bloedsuikergehalte en een hogere afweerreactie van het lichaam.
Slecht slapen kan tot diverse klachten leiden en het herstel na een medische ingreep negatief beïnvloeden. Het is belangrijk om de slaapkwaliteit bij (chirurgische) patiënten te bevorderen.
Op de lange termijn zou een slechte slaapkwaliteit mogelijk kunnen leiden tot een verstoring van het afweersysteem en een hoger risico op hart- en vaatziektes. Daarnaast kunnen patiënten die slecht slapen na een operatie een hoger risico hebben op het ontwikkelen van acute verwardheid (delier).
Verbetering van slaap
Meerdere studies tonen aan dat muziek slaap kan verbeteren bij chirurgische patiënten. Speciaal voor slaapontregeling kunnen wij naast ons Music4five systeem voorzien in een audio slaapmasker. Voor meer informatie klikt u hier.
Muziek kan de kans op delier verminderen
Een delier kan ontstaan bijvoorbeeld na een operatie of bij een infectie. Een delier heeft een behoorlijke impact op het welzijn van een patiënt met potentieel ernstige lange termijn effecten.
De gevaren van een delier
Het hebben van een delier vergroot het risico op medische complicaties. Het kan het verblijf in het ziekenhuis verlengen. Patiënten met een delier belanden vaker op de intensive care. De kans dat een patiënt in een verpleeghuis terecht komt vanwege een delier is 3x groter dan normaal. Delier patiënten hebben tevens een groter overlijdensrisico.
Risicofactoren
Er zijn verschillende risico factoren die de kans op het ontwikkelen van een delier vergroten. Een aantal van die risicofactoren zijn slecht slapen, angst voor een operatie, gebruik van benzodiazepinen vóór, tijdens en na een operatie en gebruik van opioïden.
Minder kans
Het is bewezen dat luisteren naar muziek deze risicofactoren kan verminderen. Als gevolg hiervan is de kans op het krijgen van een delier ook kleiner.
Maar dat is nog niet alles...
Het bewijs voor een positief effect van Muziek als Medicijn op de ‘Big five’ is volgens meerdere meta-analyses bewezen maar daarnaast zijn er ook duidelijke aanwijzingen dat muziek andere positieve effecten heeft.
Minder postoperatieve complicaties
Postoperatieve complicaties zijn gevaarlijk voor de patiënt, verlengen de opnameduur en verhogen de zorgkosten. Het risico op postoperatieve complicaties kan vergroot worden door postoperatieve pijn alsmede door het gebruik van medicatie om deze pijn te bestrijden. Het gebruik van muziek reduceert zowel postoperatieve pijn als het gebruik van pijnmedicatie en verlaagd daarmee het risico op postoperatieve complicaties.
Korter ziekenhuisverblijf
Een langer ziekenhuisverblijf vindt niemand leuk maar naast het feit dat het vervelend is voor de patiënt, zorgt een langere opnameduur voor hogere zorgkosten en langere wachttijden in de zorg. De duur van de ziekenhuisopname wordt negatief beïnvloed door het gebruik van opioïden, postoperatieve pijn, postoperatieve complicaties en preoperatieve angst. Muziek kan worden gebruikt om deze risicofactoren te reduceren en zodanig het ziekenhuisverblijf tot een minimum te beperken.
Minder chronisch gebruik van opioïden en benzodiazepinen
Het gebruik van chronisch opioïden en benzodiazepinen is tegenwoordig een groot probleem. Bij langdurig gebruik van pijnmedicatie kunnen ernstige bijwerkingen optreden. Hoe hoger de voorgeschreven dosis medicatie en hoe langer de voorgeschreven gebruiksduur, des te groter is het risico dat de voorgeschreven medicatie overgaat in chronisch gebruik.
Muziek vermindert angst, pijn en stress wat kan leiden tot minder postoperatieve complicaties en een korter ziekenhuisverblijf.
Een dagelijkse dosis muziek verlaagt het aantal chronische medicatiegebruikers.
Muziek als Medicijn gebruik kent geen bijwerkingen.
Voorgeselecteerde muziek gekozen door de patiënt blijkt het meest effectief.
Verlaging van de zorgkosten
Gezondheidszorgkosten kunnen op tal van manieren worden verlaagd. Verschillende hiervan kunnen worden beïnvloed door het gebruik van Muziek als Medicijn.
Een eerste manier is door het ziekenhuisverblijf zo kort mogelijk te houden. Het luisteren van muziek kan indirect een positief effect hebben op de duur van het ziekenhuisverblijf.
Ten tweede kunnen de kosten worden beïnvloed door postoperatieve complicaties te verminderen.
Een derde wijze waarop muziek kan helpen de ziekenhuiskosten te verlagen, is door de hoeveelheid opioïden, anesthesie en benzodiazepines te verminderen die worden voorgeschreven rond operaties en procedures.
Tevredenheid van de patiënt
Over het algemeen is er een hoge patiënttevredenheid over het gebruik van muziek tijdens operaties en ziekenhuisverblijf. Patiënten ervaren muziek tijdens en rond een operatie als plezierig en willen bij een volgende ziekenhuisopname graag wederom gebruik maken van muziek.
Geen bijwerkingen
Een van de grootste krachten van muziek als medicijn is dat er, in tegenstelling tot traditionele medicamenteuze behandelingen, geen bijwerkingen van het gebruik van muziek zijn gemeld.
De keuze van muziek
Analyse van het belang van het muziektype voor de effectiviteit van muziek als medicijn bij angst, stress en pijn heeft aangetoond dat de persoonlijke keuze van de patiënt belangrijk is. Als de patiënt deels eigen controle heeft over de muziekkeuze, is het effect groter. De effectiviteit van muziek is het grootst wanneer de patiënt kan kiezen uit verschillende lijsten die vooraf zijn samengesteld, groter zelfs dan wanneer de patiënt zijn eigen muziek gebruikt.
RICHTLIJN PERIOPERATIEF TRAJECT
Er zijn verschillende wetenschappelijke publicaties die positieve effecten van muziek voor, tijdens en na de operatie rapporteren bij volwassen patiënten. Het gaat dan om effecten op angst, pijn, stress en medicatiegebruik. De richtlijn Perioperatief traject is daarom aangevuld met vier modules over het toepassen van muziek bij patiënten die klinisch geopereerd worden, onder algehele en regionale anesthesie. De richtlijn is in het bijzonder bedoeld voor chirurgen, anesthesiologen, intensivisten en klinisch geriaters.
Lees meer over het bewijs...
...in onze infographic en whitepaper
